رضايت شغلي

، در فقدان احزاب و گروههاي سياسي كه توان بر مي باشد. بويژه آن كه گذشته پر تلاطم تاريخ كشور مان مانع از بوجود آمدن ثبات لازم براي شكل گيري فرايندهاي تحولي و تكامل فرهنگي  را آماده مي كرد، البته واضح است كه تحول فرهنگي كاري زمان بر و توان بر مي باشد، بويژه آن كه گذشته پر تلاطم تاريخ كشورمان مانع از بوجود امدن ثبات لازم براي شكل گيري فرايندهاي تحولي و تكامل فرهنگي شده است. با توجه به چنين انتظار تاريخي براي تحول فرهنگ و توقعي كه انقلاب در زمينه تحول فرهنگي بوجود آورده از همان ابتداي پيروزي تلقي نويني از زندگي و دستيابي به هويت فرهنگي تأكيد گذارده شد. متأسفانه علي رغم اهميت اين مقوله ( دست كم از نظر مقامات عالي رتبه جمهوري اسلامي ) تاكنون دربارة اقدامات، برنامه ها وسياستهاي فرهنگي از آغاز انقلاب تاكنون تحقيق جامع و در خور توجهي صورت نگرفته است.

د رچنين شرايطي لازم است با بازخواني عالمانه، دقيق و همه جانبه اقدامات و برنامه هاي فرهنگي در طول بيست و دوسال عمر جمهوري اسلامي به تصوير روشني از  فرايند برنامه ريزي و سير تحول آن دست يابيم و آن را پايه اي براي دستيابي به الگوي مناسبي جهت برنامه ريزي فرهنگي در آينده قرار دهيم.

چنانچه برنامه ريزي را طراحي براي تغيير يا تحول فرآيندهاي واقعي زندگي از طريق بهره گيري از امكانات موجود و توانايي هاي جديد بدانيم. شرط لازم براي فعاليتهاي فرهنگي بر خوردار بودن از ويژگي هاي خاصي مي باشد. بر اين اساس و با توجه به تعدد مراكزي كه فعاليتهاي فرهنگي را بعهده دارند، در مرحلة اول بررسي ، اولويت را به بررسي سازمان و ساخت نظام ميان آنها داد كه تجلي آن در هماهنگي فعاليت آنها يا به نحو اساسي تر در برنامه ريزي آنها مي بايست قابل مشاهده باشد.

انجام چنين امري مستلزم دخالتي آگاهانه، هدفمند و سازمان يافته مي باشد و وجود نظام وتشكيلاتي منسجم كه بتواند چنين الزماتي را تدارك و تدبير نمايد بسيار لازم و ضروري است.

دست كم، مديران به سه دليل بايد به رضايت شغلي افراد و اعضاي سازمان اهميت بدهند: 1) مدارك زيادي در دست است كه افراد ناراضي سازمان را ترك مي كنند و بيشتر استعفا مي دهند، 2) ثابت شده است كه كاركنان راضي از سلامت بهتري بر خوردادند و بيشتر عمر مي كنند، 3) رضايت شغلي از كار پديده اي است كه مرز سازمان و شركت فراتر مي رود و اثرات آن در زندگي خصوصي  فرد و خارج از سازمان مشاهده مي شود. (رابينز، 1998)

يكي از جنبه هاي رضايت شغلي كه معمولاً ناديده انگاشته  مي شود رابطه آن با سلامت كارمند است. تحقيقات زيادي نشان داده است كه افراد ناراضي از شغل خود مستعد ابتلا به مرضهاي گوناگون هستند كه دامنه اين نوع بيماريها از سر درد تا بيماريهاي قلبي كشيده مي شود.

گر چه سازمانها به شكلهاي مختلف و بر پايه هدفهاي گوناگون تأسيس و سازماندهي مي‌شود، اما بدون ترديد تمامي آنها بر پاية تلاشهاي رواني و جسماني نيروي انساني كه اركان اصلي آن به حساب مي‌آيد، اداره و هدايت مي‌گردند. از اين رو،‌ زندگي افراد در جوامع نوين به شدت تحت نفوذ هستي و رفتار سازمانها قرار دارد، و همين دليل به تنهايي سعي در شناخت هر چه بيشتر، بهتر و علمي‌تر ماهيت و روابط متقابل آنها و نيروي انساني را توجيه و ضروري مي‌سازد (حيدر علي هومن، 1381)

يكي از هدفهاي پيگير روانشناسي بررسي ماهيت رفتار و روان است. به طور كلي هر موجود زنده‌اي جزء از راه شناخت رفتار و موقعيتهاي مختلف شناخته نمي‌شود. چون آدمي مخلوق انگيزه‌ها،‌ كششها و احساس‌هاي هوشيار و امكانات فطري خويش است و رفتارش هنگامي بهنجار است كه موازنه يا تعادلي ميان اين عوامل برقرار گردد. در واقع تن و روان چنان با هم ارتباط نزديك دارند كه هر دگرگوني در يكي از آنها موجب دگرگوني در ديگري مي‌شود. اكثر ناسازگاريهاي فكري،‌ عاطفي و اخلاقي بر اثر همين ناراحتيهاي رواني ايجاد مي‌گردد.

رشد و تعالي يك جامعه در گرو تندرستي افراد آن جامعه است و شناسايي عوامل تعيين كننده و مرتبط با آن در جهت سياست‌گذاري و برنامه‌ريزي در سطوح خرد و كلان جامعه نقش مهمي ايفا مي‌كند. تأمين سلامتي افراد جامعه از ديدگاه سه بعدي جسمي، رواني و اجتماعي از مسائل اساسي هر كشوري محسوب مي‌شود.

در اين ميان به دليل شيوع بالا و اثرات مخرب بسيار شديد و طولاني اختلالات رواني به خصوص در كشورهاي در حال توسعه، لزوم پرداختن به موضوع سلامت روان از اهميت ويژه برخوردار است. ضرورت توجه به مسائل رواني با پيشرفت و توسعه تكنولوژي و زندگي ماشيني بيشتر نمود پيدا مي‌كند.

از طرفي طبيعت زندگي انسان با انواع فشارهاي رواني مانند محروميتها، شكستها، كمبودها، حوادث و فجايع طبيعي و غيرطبيعي آميخته است اما آنچه سلامت رواني و جسماني او را در معرض خطر قرار مي‌دهد شيوه مقابله با اين عوامل است. حال اگر بتوان عواملي را كه مي‌تواند بر سلامت رواني تأثيرگذار بوده- چه مثبت، چه منفي - مورد شناسايي قرار داد،‌ زمينه‌ها و عوامل مناسب را گسترش داده و عوامل آسيب‌زا را كاهش دهيم، مي‌توان اميدوار بود كه جامعه‌اي با افرادي كارآمد، سرزنده، پويا و سرشار از اميد داشته باشيم.

از سوي ديگر،‌ يكي از عمده‌ترين و شايد جنجال برانگيز‌ترين (ناگي،‌ 1996) مفاهيمي كه از يك طرف تلاشهاي نظري و بنيادي بسياري را به خود معطوف ساخته،‌ و از طرف دگر در تمامي سطوح مديريت و منابع نيروي انساني سازمانها اهميت زيادي پيدا كرده،‌ رضايت شغلي است.

اين اهميت از يك سو به دليل نقشي است كه اين سازه در پيشرفت و بهبود سازمان و نيز بهداشت و سلامت نيروي كار دارد و از دگر سو، به علت آن است كه رضايت شغلي علاوه بر تعاريف و مفهوم پردازيهاي متعدد و گاه پيچيده، محل تلاقي و نيز سازه مشترك بسياري از حوزه‌هاي علمي مانند آموزش و پرورش،‌ روان‌شناسي، مديريت،‌ جامعه‌شناسي، اقتصاد و حتي سياست‌ بوده است. (لاوسون و شن، 1998، به نقل از هومن، 1381).

رضايت شغلي خود تعيين كنده بسياري از متغيرهاي سازماني است مطالعات متعدد نشان داده است رضايت شغلي از عوامل مهم افزايش بهره‌وري، دلسوزي كاركنان نسبت به سازمان ، تعلق و دلبستگي آنان به محيط كار و افزايش كميت و كيفيت كار، برقراري روابط خوب و انساني در محل كار، ايجاد ارتباطات صحيح،‌ بالا بردن روحيه، عشق و علاقه به كار است. ترديد نيست كه هر سازمان خود يك ارگانيسم منحصر به فرد است و نخستين عامل آن، انسان و توجه به كاركنان است. (هومن، 1381)

سلامت عمومي و رضايت شغلي دو عامل بسيار مهم در هر سازماني است. توجه به سلامت رواني افراد و رضايت شغلي آنها به عنوان يكي از اركان پيشرفت جوامع انساني و عامل حفظ پويايي افراد بايد به طور جدي مورد توجه قرار گيرد.

اما اينكه چگونه مي‌توان اين امر مهم را به مرحله اجرا درآورد و اين دو عامل مهم را در حد مطلوب در سازمانها برقرار نمود، كاري بسيار دشوار و وظيفه‌اي است بس خطير كه نياز به تجربه، امكانات، تدابير خاص و شايد از همه مهمتر ابزاري علمي و معتبر دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسي سلامت عمومي و رضايت شغلي در كارشناسان مركز بهمن موتور اجرا گرديده است.